Những yếu tố kinh tế và hành vi nhà đầu tư cá nhân - Trường hợp của Sở giao dịch chứng khoán Hy Lạp.
Nghiên cứu này đã tiến hành một cuộc khảo sát thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến nhà hành vi đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Hy Lạp. Kết quả thu được từ đợt khảo sát thu được 150 lượt trả lời cho thấy : dường như có một mức độ tương quan nhất định giữa lý thuyết tài chính - hành vi và các bằng chứng thực nghiệm. Các bằng chứng này được xác định là các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ đầu tư, hành vi cá nhân của các nhà đầu tư đang hoạt động tại Sở giao dịch chứng khoán Athens(ASE) .
1/. Giới thiệu
Lý thuyết kinh tế về quyết định đầu tư xem xét quyết định đầu tư của cá nhân như một sự tổng hợp giữa phân tích kinh tế vĩ mô và các nền tảng kinh tế vi mô của nó được rút ra từ lý thuyết tiện ích liên tục. Cá nhân tối đa hóa sự lựa chọn của họ dựa trên các tiêu chí giàu có kinh điển tạo ra sự lựa chọn giữa mức tiêu thụ và đầu tư qua thời gian.
Tuy nhiên, một số hoạt động nghiên cứu thực nghiệm xuất hiện lần đầu vào những năm 1970 tập trung vào cá nhân hơn là hồ sơ nhà đầu tư tổng hợp. Đồng thời,nhóm nghiên cứu tài chính hành vi đã tiếp tục điều tra các quyết định đầu tư trong điều kiện không chắc chắn. Nghiên cứu về tài chính hành vi tạo ra ba lý thuyết chính: Lý thuyết triển vọng - Prospect Theory, Thiên lệch do ác cảm với sự hối tiếc - Regret Aversion Bias và Sự tự kiểm soát - Self Control. Mỗi nghiên cứu này đều được ghi lại, phân tích các thuộc tính hành vi của các nhà đầu tư cá nhân.
Một cuộc khảo sát của Wharton, Blum và bạn bè đã đóng góp dữ liệu thực nghiệm cho việc nghiên cứu này bằng cách kiểm tra cách các yếu tố nhân khẩu học ảnh hưởng đến quá trình lựa chọn đầu tư, quá trình tạo lập danh mục đầu tư. Kết quả : đã cung cấp một kết quả nghiên cứu tổng quan đối với lĩnh vực tài chính hành vi. Cohn et al cung cấp bằng chứng dự kiến rằng mức độ lo ngại rủi ro giảm khi sự giàu có của nhà đầu tư tăng lên.
Trong khi Riley và Chow lại cho rằng: mức độ lo ngại rủi ro giảm không phải chỉ khi sự giàu có tăng lên mà cả khi tuổi tác, thu nhập và trình độ học vấn tăng lên. LeBaron, Farrelly và Gula đã tham gia vào cuộc tranh luận và cho rằng : sự lo ngại rủi ro của cá nhân thật ra là một chức năng tự cân nhắc các giá trị nội tại.
Mặt khác, Baker và Haslem cho rằng cổ tức, lợi nhuận kỳ vọng và ổn định tài chính của công ty nên là những cân nhắc đầu tư quan trọng cho các nhà đầu tư cá nhân. Tiếp theo, Baker, Haargrove và Haslem đã tiến một bước xa hơn nữa bằng cách đề xuất rằng nhà đầu tư hành xử hợp lý, có tính đến sự cân bằng rủi ro/ lợi nhuận của phi vụ đầu tư.
Nghiên cứu này đã kiểm tra các yếu tố xuất hiện và tạo ra ảnh hưởng lớn nhất đối với nhà đầu tư cổ phiếu nhỏ lẻ. Không những bao gồm các yếu tố được nghiên cứu trước đây mà còn xem xét các hành vi thực tế hiện hành từ thị trường tài chính. Đồng thời cũng giới thiệu các yếu tố bổ sung được tạo ra thông qua các cuộc phỏng vấn cá nhân đã được tìm thấy đã tác động đến quyết định đầu tư của các cổ đông ở Hy Lạp. Để có được cái kết quả, nghiên cứu này sẽ giải quyết hai vấn đề:
+ Thứ nhất : tầm quan trọng tương đối của các yếu tố quyết định mà cá nhân nhà đầu tư cân nhắc khi đưa ra quyết định mua chứng khoán.
+ Thứ hai : có tồn tại các cụm đồng nhất hoặc các nhóm các yếu tố quyết định hành vi nhà đầu tư khi ra quyết quyết định đầu tư chứng khoán hay không ?
2/. Dữ liệu và phương pháp luận
Danh sách tên và địa chỉ của 400 cổ đông có đã được cung cấp với sự giúp đỡ của hai nhà môi giới ở Hy Lạp. Bảng câu hỏi đã được gửi đến cho những người thuộc danh sách trên. 150 câu trả lời được trả về - tỷ lệ phản hồi 37,5%. Những người tham gia được yêu cầu đánh giá tầm quan trọng của 26 yếu tố có khả năng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư chứng khoán. Người tham gia khảo sát chỉ đánh dấu một trong ba lựa chọn cho mỗi yếu tố trong số 26 yếu tố :
“Act On - tác động hoàn toàn” cho các yếu tốquan trọng trong việc đưa ra quyết định đầu tư của họ.
"Some Influence - Ít ảnh hưởng" cho các yếu tố quan trọng thứ cấp trong việc ra quyết định.
“No Influence - Không ảnh hưởng” cho các yếu tố không có ý nghĩa gì trong quyết định đầu tư của họ.
Nhóm nghiên cứu đã lưu ý nhận dạng các nhóm yếu tố được phần đông người khảo sát chọn.
3/. Kết quả
Nghiên cứu này tập trung hoàn toàn vào các yếu tố đã được các nhà đầu tư Hy Lạp xác định có ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư cá nhân của họ. Cụ thể là yếu tố “Act on”. Kết quả và tần suất của “Act on” được trình bày trong Bảng 1.
Bảng 1 là hầu hết các yếu tố được đánh giá là quan trọng. Các tiêu chí tối đa hóa sự giàu có cổ điển như Thu nhập doanh nghiệp được kỳ vọng, báo cáo tài chính tốt hoặc vị thế của doanh nghiệp trong ngành kinh doanh. Nhìn chung, các yếu tố này sẽ có mức độ ưu tiên cao trong danh sách các tiêu chí được xem xét khi ra quyết định đầu tư. Trên thực tế, người tham gia cuộc khảo sát đã hoàn thành biểu mẫu bởi kinh nghiệm sống sót của họ - dù đã đã trải quả "vụ nổ bong bóng" của thị trường chứng khoán Hy Lạp được vào cuối năm 1999.
Mặt khác, Baker và Haslem cho rằng cổ tức, lợi nhuận kỳ vọng và ổn định tài chính của công ty nên là những cân nhắc đầu tư quan trọng cho các nhà đầu tư cá nhân. Tiếp theo, Baker, Haargrove và Haslem đã tiến một bước xa hơn nữa bằng cách đề xuất rằng nhà đầu tư hành xử hợp lý, có tính đến sự cân bằng rủi ro/ lợi nhuận của phi vụ đầu tư.
Nghiên cứu này đã kiểm tra các yếu tố xuất hiện và tạo ra ảnh hưởng lớn nhất đối với nhà đầu tư cổ phiếu nhỏ lẻ. Không những bao gồm các yếu tố được nghiên cứu trước đây mà còn xem xét các hành vi thực tế hiện hành từ thị trường tài chính. Đồng thời cũng giới thiệu các yếu tố bổ sung được tạo ra thông qua các cuộc phỏng vấn cá nhân đã được tìm thấy đã tác động đến quyết định đầu tư của các cổ đông ở Hy Lạp. Để có được cái kết quả, nghiên cứu này sẽ giải quyết hai vấn đề:
+ Thứ nhất : tầm quan trọng tương đối của các yếu tố quyết định mà cá nhân nhà đầu tư cân nhắc khi đưa ra quyết định mua chứng khoán.
+ Thứ hai : có tồn tại các cụm đồng nhất hoặc các nhóm các yếu tố quyết định hành vi nhà đầu tư khi ra quyết quyết định đầu tư chứng khoán hay không ?
2/. Dữ liệu và phương pháp luận
Danh sách tên và địa chỉ của 400 cổ đông có đã được cung cấp với sự giúp đỡ của hai nhà môi giới ở Hy Lạp. Bảng câu hỏi đã được gửi đến cho những người thuộc danh sách trên. 150 câu trả lời được trả về - tỷ lệ phản hồi 37,5%. Những người tham gia được yêu cầu đánh giá tầm quan trọng của 26 yếu tố có khả năng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư chứng khoán. Người tham gia khảo sát chỉ đánh dấu một trong ba lựa chọn cho mỗi yếu tố trong số 26 yếu tố :
“Act On - tác động hoàn toàn” cho các yếu tốquan trọng trong việc đưa ra quyết định đầu tư của họ.
"Some Influence - Ít ảnh hưởng" cho các yếu tố quan trọng thứ cấp trong việc ra quyết định.
“No Influence - Không ảnh hưởng” cho các yếu tố không có ý nghĩa gì trong quyết định đầu tư của họ.
Nhóm nghiên cứu đã lưu ý nhận dạng các nhóm yếu tố được phần đông người khảo sát chọn.
3/. Kết quả
Nghiên cứu này tập trung hoàn toàn vào các yếu tố đã được các nhà đầu tư Hy Lạp xác định có ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư cá nhân của họ. Cụ thể là yếu tố “Act on”. Kết quả và tần suất của “Act on” được trình bày trong Bảng 1.
Bảng 1 là hầu hết các yếu tố được đánh giá là quan trọng. Các tiêu chí tối đa hóa sự giàu có cổ điển như Thu nhập doanh nghiệp được kỳ vọng, báo cáo tài chính tốt hoặc vị thế của doanh nghiệp trong ngành kinh doanh. Nhìn chung, các yếu tố này sẽ có mức độ ưu tiên cao trong danh sách các tiêu chí được xem xét khi ra quyết định đầu tư. Trên thực tế, người tham gia cuộc khảo sát đã hoàn thành biểu mẫu bởi kinh nghiệm sống sót của họ - dù đã đã trải quả "vụ nổ bong bóng" của thị trường chứng khoán Hy Lạp được vào cuối năm 1999.
Thứ hai, ngoài các tiêu chí giàu có, đáng ngạc nhiên hơn một nửa những người được hỏi cho rằng không có yếu tố nào khác quan trọng cho thấy các nhà đầu tư thực sự sử dụng các tiêu chí quyết định đa dạng khi chọn cổ phiếu.Thứ ba, có vẻ như bất chấp cú sốc lớn đối với các nhà đầu tư từ thị trường chứng khoán Hy Lạp năm 1999. Sự sụp đổ, các yếu tố đầu cơ như "làm giàu nhanh", Yếu tố biến động giá cổ phiếu giai đoạn gần đây của doanh nghiệp, giá cả phải chăng chỉ ảnh hưởng đáng kể 1/3 số người được hỏi.
Cuối cùng, các tiêu chí môi trường, độ phủ trên phương tiện truyền thông, tuyên bố của các chính trị gia và các quan chức chính phủ, dễ kiếm được tiền vay và liên kết đảng phái chính trị - những yếu tố được xem xét nhiều trước cú sốc lớn 1999 - hoặc là hoàn toàn không quan trọng đối với hầu hết các nhà đầu tư chứng khoán có kinh nghiệm ở thời điểm hiện tại. Hoặc chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ trong số họ coi đó là tiêu chí để xem xét quyết định đầu tư.
Bảng 2 xếp hạng theo tần suất các yếu tố mà người trả lời bỏ qua chúng khi ra quyết địnhmua cổ phiếu. Như đã đề cập trước đó, các nhà đầu tư có kinh nghiệm chủ yếu dựa vào các tiêu chí tối đa hóa sự giàu có, tự họ thường bỏ qua các ý kiến của các thành viên gia đình, chính trị gia và đồng nghiệp khi ra quyết định.
Tiếp theo, chúng tôi đã phân tích 26 biến bằng cách sử dụng thuật toán varimax của phép quay trực giao, một phương pháp phân tích nhân tố rất thường được sử dụng. Đánh giá danh mục kết quả, thứ hạng là rất chủ quan vì phân tích nhân tố chỉ xác định các nhóm cụm đồng nhất. Các danh mục “yếu tố” được hiển thị trong Bảng 3 đã được tìm thấy bởi một tập hợp con cụ thể của 26 yếu tố trong mỗi trường hợp cụ thể.
Bảng 2 xếp hạng theo tần suất các yếu tố mà người trả lời bỏ qua chúng khi ra quyết địnhmua cổ phiếu. Như đã đề cập trước đó, các nhà đầu tư có kinh nghiệm chủ yếu dựa vào các tiêu chí tối đa hóa sự giàu có, tự họ thường bỏ qua các ý kiến của các thành viên gia đình, chính trị gia và đồng nghiệp khi ra quyết định.
Tiếp theo, chúng tôi đã phân tích 26 biến bằng cách sử dụng thuật toán varimax của phép quay trực giao, một phương pháp phân tích nhân tố rất thường được sử dụng. Đánh giá danh mục kết quả, thứ hạng là rất chủ quan vì phân tích nhân tố chỉ xác định các nhóm cụm đồng nhất. Các danh mục “yếu tố” được hiển thị trong Bảng 3 đã được tìm thấy bởi một tập hợp con cụ thể của 26 yếu tố trong mỗi trường hợp cụ thể.
Thứ tự các yếu tố được thực hiện bằng cách phân tích nhân tố. Tuy nhiên, đánh giá chủ quan đáng kể và ý thức chung cũng được sử dụng để làm rõ sự khác biệt. Cuối cùng, tỷ lệ phần trăm tần số của mỗi tập hợp các yếu tố được cộng lại với nhau, và tổng kết quả đóng vai trò là "trọng số của ý nghĩa" được gán cho từng danh mục được xác định.
Trước hết, có thể giả định rằng dữ liệu thu được có liên quan chặt chẽ với cá nhân hành vi của các nhà đầu tư đang hoạt động trong Sàn giao dịch chứng khoán Athens (ASE). Danh mục yếu tố hiển thị trọng số cao nhất là “Thông tin kế toán” với trọng số 2,55 - kỳ vọng được đặt nhiều nhất ở đó. Như đã đề cập trước đó,đại đa số người trả lời của nghiên cứu là các nhà đầu tư có kinh nghiệm. Kết quả này cũng chỉ ra rằng kinh nghiệm các nhà đầu tư dựa mạnh vào các tiêu chí ra quyết định hợp lý àgán một giá trị cao cho tập hợp yếu tố cụ thể này.
Danh mục yếu tố tiếp theo có trọng số cao đáng ngạc nhiên, loại tiêu chí “Chủ quan / Cá nhân” với trọng số 2,13. Người ta có thể thấy rõ ràng rằng : phản hồi của người tham gia phản ánh sự hưng phấn chung chiếm ưu thế trong cộng đồng nhà đầu tư ở Hy Lạp, đặc biệt là trong giai đoạn thị trường tăng trưởng trước năm 1999-2000.
Trước hết, có thể giả định rằng dữ liệu thu được có liên quan chặt chẽ với cá nhân hành vi của các nhà đầu tư đang hoạt động trong Sàn giao dịch chứng khoán Athens (ASE). Danh mục yếu tố hiển thị trọng số cao nhất là “Thông tin kế toán” với trọng số 2,55 - kỳ vọng được đặt nhiều nhất ở đó. Như đã đề cập trước đó,đại đa số người trả lời của nghiên cứu là các nhà đầu tư có kinh nghiệm. Kết quả này cũng chỉ ra rằng kinh nghiệm các nhà đầu tư dựa mạnh vào các tiêu chí ra quyết định hợp lý àgán một giá trị cao cho tập hợp yếu tố cụ thể này.
Danh mục yếu tố tiếp theo có trọng số cao đáng ngạc nhiên, loại tiêu chí “Chủ quan / Cá nhân” với trọng số 2,13. Người ta có thể thấy rõ ràng rằng : phản hồi của người tham gia phản ánh sự hưng phấn chung chiếm ưu thế trong cộng đồng nhà đầu tư ở Hy Lạp, đặc biệt là trong giai đoạn thị trường tăng trưởng trước năm 1999-2000.
Đặc biệt đáng chú ý, 37,3 phần trăm số người được hỏi coi họ mong muốn"Làm giàu nhanh" như một yếu tố ảnh hưởng lớn đến"Act on". Danh mục yếu tố “Thông tin trung lập” nhận được trọng lượng 2,10. Nói một cách hợp lý, tập hợp các byếu tố chứa trong danh mục này được cho là có giá trị thông tin cho nhà đầu tư tiềm năng.
Hạng mục này được xếp hạng dưới “Chủ quan / Cá nhân”, và điều này có thể là do thiếu thông tin hoặc sự hiểu biết rộng rãi về một khoản đầu tư cụ thể thay thế. Hai mục cuối cùng của "Khuyến nghị ”và“ Nhu cầu tài chính cá nhân ”nhận được trọng số lần lượt là 0,89 và 0,71.
Thực tế này cho thấy rằng các nhà đầu tư tại Sở Giao dịch Chứng khoán Athens coi mình khá độc lập với bất kỳ yếu tố bên ngoài nào ảnh hưởng đến cảm xúc cá nhân của riêng họ. Theo lẽ thường, các nhà đầu tư trung bình thường tưởng tượng bản thân mình không bịbất kỳ ảnh hưởng trực tiếp nào. Và sự tưởng tượng đó là nguồn gốc cho sự bối rối về nhu cầu tài chính của họ.
4.0 Kết luận
Nghiên cứu này đã kiểm tra các nguyên lý của lý thuyết tài chính hành vi về các yếu tố ảnh hưởng đến các lựa chọn đầu tư trong điều kiện không chắc chắn. Phân tích thực hiện trên dữ liệu được thu thập dường như cho ta một cái nhìn khá chính xác về hành vi của nhà đầu tư trung bình tại Sàn giao dịch chứng khoán Athens (ASE). Nhà đầu tư có kinh nghiệm và am hiểu sẽ dễ dàng được nhận ra khi khảo sát bởi các trọng số được phản ánh trên mức trung bình. Kết quả khảo sát tại ASE cho thấy rằng : bằng chứng thực nghiệm cho thấy sự tác động của các yếu tố tâm lý – hành vi lên nhà đầu tư trung bình là có thật.
Đời thực ra là 1 chuỗi đánh cược. Khả năng đoán trúng khó nên phần thưởng lớn lao: Biết trước sự đời 10 đời chả khó nên từ xưa con người đã tìm đủ mọi cách để đoán định tương lai.
Nào là phương pháp chuyên gia Delphi bắt nguồn từ hỏi nhà tiên tri, VN có nhà tiên tri tương tự là Trạng Trình. Người thì nhìn đời qua quả cầu pha lê, kẻ ngước mắt lên nhìn sao, rồi nhìn địa thế đất...thôi thì gieo quẻ, bói toán, chỉ tay bói bài tới tử vi đông tây rồi coi tướng mặt, chỉ tay...
Bên tài chính thì đưa ra hết mô hình tới mô hình kia và chứng khoán cũng thế vì tính đánh cược ở cổ phiếu, phái sinh còn cao hơn và có tốc độ nhanh hơn
4.0 Kết luận
Nghiên cứu này đã kiểm tra các nguyên lý của lý thuyết tài chính hành vi về các yếu tố ảnh hưởng đến các lựa chọn đầu tư trong điều kiện không chắc chắn. Phân tích thực hiện trên dữ liệu được thu thập dường như cho ta một cái nhìn khá chính xác về hành vi của nhà đầu tư trung bình tại Sàn giao dịch chứng khoán Athens (ASE). Nhà đầu tư có kinh nghiệm và am hiểu sẽ dễ dàng được nhận ra khi khảo sát bởi các trọng số được phản ánh trên mức trung bình. Kết quả khảo sát tại ASE cho thấy rằng : bằng chứng thực nghiệm cho thấy sự tác động của các yếu tố tâm lý – hành vi lên nhà đầu tư trung bình là có thật.
Nào là phương pháp chuyên gia Delphi bắt nguồn từ hỏi nhà tiên tri, VN có nhà tiên tri tương tự là Trạng Trình. Người thì nhìn đời qua quả cầu pha lê, kẻ ngước mắt lên nhìn sao, rồi nhìn địa thế đất...thôi thì gieo quẻ, bói toán, chỉ tay bói bài tới tử vi đông tây rồi coi tướng mặt, chỉ tay...
Bên tài chính thì đưa ra hết mô hình tới mô hình kia và chứng khoán cũng thế vì tính đánh cược ở cổ phiếu, phái sinh còn cao hơn và có tốc độ nhanh hơn
.
Trả lờiXóa