Cội rễ

11. Sợ 

 Có 1 cậu rất có uy. Vợ con đang nô giỡn trong nhà mà nghe tiếng xe về là tất cả tản ra, ai vào việc nấy rất trật tự. Cậu ta bảo mình áp dụng 2 nguyên tắc: 

- Vợ có thể tự kinh doanh nhưng không cho đi làm ở công sở 

 - Không đưa vợ con tới nhà bạn giàu hơn chơi. Theo bạn vì sao?

10. Mùa xuân gọi 

Nhiều người nói rằng Tết hay mùa xuân cũng chỉ là 1 thời điểm do con người đánh dấu chớ không có khác biệt gì. Hồi trẻ nghe mấy ông này nói tin sái cổ nhưng sau thấy sai sai. Giống nhau thì sao mùa xuân cây trổ bông, lá non bừng dậy tốt tươi. con người thì vào mùa tình yêu, yêu đời hơn, rạo rực hơn. Chỉ nhìn duy lý mà bỏ qua bản năng sinh học của thiên nhiên, của con người là lỗi hay mắc phải trước khi tâm lý học về hành vi ra đời

9. Lập thân hèn nhất ấy văn chương

Trước nay cứ nghĩ do nhà văn nhà thơ cảm thán chuyện viết văn thơ đầy rủi ro nên thốt ra câu đó. Khi đụng húy, khi chạm vô cấm kỵ, rồi nay đúng mai sai...100 hoa đua nở rất dễ bị bứng.

Hóa ra cái hèn nữa là lấy văn thơ để tiến thân. Giống như BT Trương Minh Tuấn đứng chủ biên sách phòng chống diễn biến hòa bình. 

Sách nói 1 đằng ổng làm 1 nẻo, thúi hoắc mà không biết ổng viết mấy trang.

Hay Xã Xệ in liền mấy cuốn sách chứng gà chứng lộn mà xệ có viết chữ nào đâu, toàn lính làm không, tiền in sách thì có nhà tài trợ. 

Hèn nhục là chỗ đó đó, chỉ khác là Xệ chưa bị lộ như ông trên kia.

   

8. Về nhà hỏi trẻ

Nhiều người tin sái cổ câu đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ. Nói con trẻ luôn nói thật, luôn thật thà, chúng là những thiên thần bé bỏng chứ không gian dối, dục vọng thấp hèn như người lớn.

Tuy nhiên đó là 1 sự ngộ nhận. Có đứa nói dối nói xạo là bản năng như Cuội, có đứa lại dấu diếm vì bị nguy hiểm, vì sợ...và có đứa thì đơn giản bị người lớn lừa như người thiếu phụ Nam xương chồng đi lính cứ chỉ vô bóng mình nói ba đó.

Tới khi chồng về thật, anh chàng nhớ nên hỏi con liền. Kết quả vợ bị đòn oan sml.

7. Chả thà nói với đầu gối

Thỉnh thoảng nói với bạn mà mình không hiểu ý họ thì thường nghe làm bèm:

Nói với mày chẳng thà tao vạch đầu gối ra nói còn hơn.

Ý là nói với mày vô ích đấy. 

Thế tại sao lại so sánh với đầu gối mà không phải là nói với khuỷu tay chẳng hạn?

Vì thói quen người Việt ngồi thường đầu gối quá tai? Chắc vậy rồi nhưng có lẽ người mình rất coi trọng đầu gối, thần thánh hóa nó là đằng khác vì nồi cao hổ cốt mà mất cái bánh chè thì coi như mất giá trị hay ăn nhậu thì rất khoái mấy cái cẳng cái chân chỗ gần đầu gối.

Khi trẻ, hiếu động chạy té trầy đầu gối đứng lên chạy tiếp. Khi lớn tối tối đầu gối lâm trận mà nhớ cho rằng xưa làm gì có nệm. Rồi có tuổi đầu gối long xòng xọc báo hiệu trên bảo dưới không nghe ngược với hồi trẻ thằng nhỏ xúi thằng lớn...

Tóm lại dân ta vừa thích vừa ghét thằng đầu gối vì luôn nói không nghe. 

6. Mặt trời mặt trăng

Chúng ta thường nghe 2 vợ chồng nhà ấy, trưởng phó cơ quan ấy như mặt trăng mặt trời. Điều ấy có nghĩa là 2 người không hạp nhau, xung khắc với nhau như nước với lửa. Vậy trong thực tế thì quan hệ mặt trăng mặt trời với trái đất như thế nào?

Mặt trời cung cấp năng lượng cho sự sống trên trái đất, có thể nói không có mặt trời thì trái đất không có sự sống và trái đất là hành tinh quay quanh mặt trời.

Mặt trăng tuy nhỏ, quay xung quanh trái đất. Tuy nhỏ nhưng do gần nên ảnh hưởng trực tiếp tới thời tiết, thủy triều trên trái đất.

Do ảnh hưởng của mặt trăng quan trọng như vậy mà các cụ đã sáng chế ra lịch âm dựa trên sự chuyển động của mặt trăng.

Lịch này rất đúng, đắc dụng trong làm nông nghiệp. Thừa thắng xông lên các cụ mặc nhiên coi trái đất là trung tâm, vẫn rất ổn cho xã hội nông nghiệp.

Từ địa tâm này mà thuyết âm dương, ngũ hành, kinh dịch, thiên địa nhân ra đời giải thích rất nhất quán nhân sinh quan Khổng giáo.

Đó là phương Đông. Bên phương Tây sau 1 thời gian lại thấy lịch tính theo mặt trời chính xác hơn nên liền áp dụng, tới nay được 2019 năm.

Dùng lịch mặt trời mà vẫn theo thuyết địa tâm thì dần dà mâu thuẫn xuất hiện, lỗ hổng ngày càng lớn và phải thừa nhận nhật tâm là đúng đắn hơn. Như vậy dân Tây khi làm nông nghiệp vẫn khoái lang thang bằng thuyền trên biển.

Đi như vậy mới phát hiện ra trái đất tròn và quay xung quanh mặt trời. Nói thêm chút đây chính là toán đã đưa Tây thoát khỏi nên kinh tế nông nghiệp, còn các cụ thì chỉ ở mức100 trâu ăn trăm bó cỏ.

Quay lại nói chuyện con người. Con người cũng vậy, có 2 phần lý trí và phi lý trí giống như mặt trời mặt trăng. Những kiến thức ta thu lượm thì giống mặt trời mà truyền thống bản năng trong người lại như mặt trăng. Diều này giải thích tại sao nước nghèo lạc hậu rất khó rũ bỏ sự lạc hậu của mình.

Các thuyết kinh tế xã hội trước kia hầu như mô phỏng lý thuyết về vật lý tức là theo mô hình duy lý. Từ những năm 80 lại đây thì các nhà kinh tế lại quay lại tái phát minh ra mặt trăng-phi lý trí.

Có thể nói đây chỉ là hành động lấp đầy mà không phải đột phá. Những hoạt động mới như tiền số, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo...cần 1 lối giải thích mới hơn về lý thuyết kinh tế.

Mạt trăng mặt trời cũng có thể áp dụng trong đời sống hàng ngày ví dụ như bạn coi trưởng phòng, giám đốc ai là mặt trăng, ai là mặt trời. Đúng thì ok, trật thì mệt.

Hay quan hệ quốc tế, các cường quốc Mỹ TQ, ai sun ai moon. Hay chặc lưỡi quan xa bản nha gần, muốn thuần nông hay muốn CNH...

  

5. Kỹ thuật thiền định

03.09.20

Sáng chở con đi dợt khai giảng nên làm vài vòng Tao đàn. Xong, như thường lệ là mấy phút thiền định với cây cổ thụ. Bài hôm nay là thải độc.
Ngồi thẳng lưng, nhắm mắt hóa thân vô cây cổ thụ. Tưởng tượng thân mình như gốc cây vững chãi, người lơ lửng trên cao ngang tán cây.
Hít vào làn khí tươi chảy ào ào vô đỉnh đầu. Thở ra khí đen xì xì như bus Samco, nhớ hóp bụng cho khí ra hết. Vài lượt thở ra khí loãng dần lợn cợn sủi bong bóng như nước cống. Thêm vài lượt nữa cho tới khi thở ra thấy khí trong bình thường và trên đầu bắt đầu xuất hiện cầu vồng ngũ sắc là bài tập hoàn thành.
Thu người ra khỏi cây, mở mắt và nhìn thấy bãi cỏ sáng lên, ngọn cỏ non tươi dưới nắng.
Chào 1 ngày mới
Mình như chiếc lá

Sáng bạn chọn 1 chiếc lá dịu dàng đơn giản không rang cưa hay hình phức tạp màu xanh nhẹ nhàng như lá trầu bà chẳng hạn rồi ngồi thẳng lung, bỏ chân tự nhiên không cần chú ý vô xếp bằng và hít thở tự nhiên. Chú ý mọi thứ đều tự nhiên, không phải ráng cố.

Trời xanh mây trắng, yên tĩnh, gió thoảng người vắng. Bắt đầu nhìn vô lá cây và tưởng tượng mình chui vô lá, nhập vô lá. Mắt khép hờ hay hé là tùy bạn, sao cho thoải mái là được. 1 lúc sau bạn sẽ thấy người mềm dần ra, tươi mát. Cứ mềm ra thế rồi không nhận ra chiếc lá nữa vì mình với lá giờ là 1, óc trống rỗng không còn tạp niệm.

Người cảm thấy lâng lâng và năng lượng bên ngoài bắt đầu nhập vô bạn, người thì cảm thấy qua da, người thì qua đầu hay mặt…đồng thời năng lượng tích cực trong người bạn cũng sẽ tỏa ra, tỏa ra.

Vài phút qua đi, hãy hướng chú ý lại vô chiếc lá và thoát ra khỏi nó, vài phút nhập thiền kiểu thôi mien hoàn thành. Người nhẹ nhàng, tâm trí sảng khoái, thơ thới. Dậy bước đi cảm giác đỉnh đầu như được treo, thật giống sư phụ Trương Tam Phong mô tả trong Thái cực quyền luận.

Hãy luôn nhớ: không cố thì sẽ được.     

Chúng ta thường nghe có đặt mình vào vị trí của đối phương thì mới hiểu họ nghĩ gì, hiểu được thấu đáo sự việc để giải quyết có tình có lý hay là win win cho cả 2 bên. Với ích lợi như thế hôm nay xin giới thiệu với các bạn 1 kỹ thuật trong thiền định gọi là nhập thân vào đối tượng.

Gồm các bước sau:

- Chọn đối tượng: thoạt tiên chọn đối tượng dễ, đơn giản, sẵn có và trực quan. Có thể chọn bông hoa, cây, chim...nhưng không nên chọn heo hay chó hoặc gà vì tuy dễ nhưng thoát thân ra khó, khi kỹ thuật chưa cao bị ảnh hưởng nặng.

Đó là tại sao nhiều người tham ăn hiếu sắc và nổ như bom là do dấu vết của mấy con vật kia.

Riêng tôi chọn chai rượu Macallan 12Y, màu đẹp vị thơm chớ không chọn vodka trong vắt vì màu buồn và dễ chìm sâu vô trong biển nước.

- Chuẩn bị: hít vô sâu, thở ra chậm rãi. Nam 7 lần nữ 9 lần. Những con số mặc định cổ xưa này sẽ giúp ta đạt hiệu quả không ngờ.

- Nhập tâm vô đối tượng: tập trung nhìn đối tượng, trong vòng 1 phút sẽ thấy thân mình nóng lên, người tỏa hương thơm, lâng lâng như uống rượu thật 

- Duy trì cảm giác: mới tập thì khi đạt cảm giác mình là chai rượu, người lâng lâng là đạt

- Thoát: hít thở sâu, mở mắt. Xả cảm giác thơm và say bồng bềnh ra. Khi mới tập đừng cố nhập tâm sâu quá, khó thoát ra

- Điều hòa: như thường lệ, thở như pha chuẩn bị.   

Chúc các bạn thành công.

4. Không thể trì hoãn sự sung sướng

Là câu nói thành danh của Chu Văn Quềnh. Nhưng câu nói này có bao nhiêu % sự thật?

Trong Tâm lý học hài hước của R.Wiseman có đưa ra thống kê là nam giới có xu hướng qua đời vào tuần trước sinh nhật của mình và phụ nữ thì thường qua đời vào tuần sau sinh nhật.

Nếu coi sinh nhật là 1 cột mốc thì nam giới không vượt qua được và phụ nữ thì kiên nhẫn vượt qua.

Nên câu nói không thể trì hoãn sự sung sướng đúng là của nam, họ không nhịn được, không đợi được. Trong đời sống tình dục cũng tương tự, nam thì hay bị XTS là 1 thực tế.

Đó là nói về người thường, còn những tinh hoa thì khác. Họ có thể dùng ý chí cầm cự được tới ngày họ mong muốn.

Vd như Mỹ có tổng thống John Adams, Thomas Jefferson và James Monroe, tất cả đều qua đời ngày 4 tháng 7. CT HCM cũng qua đời đúng ngày quốc khánh 2 tháng 9.

3. Bắt rễ

Trong cải cách ruộng đất long trời lở đất thì thành viên đội cải cách (nhất đội nhì giời) về làng chọn nhà nào nghèo khổ nhất, bần cố nông nhất vận động họ đấu tố địa chủ. Nói chung cứ giàu là vô tầm ngắm nên trí phú địa hào là dính. Sau khi bần cố nông đồng ý đấu tố (gọi là bắt rễ) thì tập hợp những người, những nhà này lại (gọi là xâu chuỗi) thành lực lượng đấu tố chính.

Trong thời kỳ này, ai không tố điêu thực sự là anh hùng.   

2. Cắt rễ
Hôm trước nói về cội rễ, hôm nay bàn về chuyện cắt rễ.
Vô vườn cậu bạn thấy 2 cây sầu đâu. 1 cây trưởng thành, lớn trồng trong vườn và 1 cây cao chưa tới gang tay, trồng trong chậu. Bạn bảo cả 2 cây này trồng 1 ngày cách nay hơn 10 năm rồi đó.
Cây sầu đâu, ngoài bắc là cây xoan các thi sĩ hay ngắm như Nguyễn Bính:

Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay
Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy

Và Du Tử Lê khóc trên ngọn tình sầu cho mối tình không thành vì thành kiến phân biệt bắc nam:
Người trông ngóng hương đưa mùi mái tóc đêm mưa
Nhẹ theo lá oan khiên lả tả mái hiên người

Thấy tôi có vẻ không tin bạn bảo tất cả bí mật trồng bonsai chỉ ở cắt rễ mà thôi. Chậu tôi trồng thủng đáy, cứ rễ ra là tôi cắt nên giờ 10 năm cao có 15cm à.
Hóa ra trồng bonsai cũng hơi giống trồng người. Nhỏ thì bị ép theo ý người lớn, đi học thì theo ý thầy cô.
Hẳn các bạn nhớ ngày mới đi làm, vụng về, hăm hở và nhiệt huyết. Đề xuất ý cải tiến công việc, 1 lần, 2 lần...đều bị bác, vài năm sau đa số trở thành nhân viên thụ động, chỉ đâu đánh đó vì mọc rễ nào ra là bị cấp trên trực tiếp cắt rễ í đó.

Có sếp ghê hơn kiểu Xã xệ ghét ai thì còn cắt hết rễ luôn, tức là chơi đòn cô lập bạn với tất cả mọi người. Có cậu bị cắt rễ tới mức hoang tưởng nhẹ luôn mang nước ở nhà đi uống, không dám uống nước chỗ làm.
Đó chiêu cắt rễ ghê gớm thế, phía sau 1 vườn bonsai càng lớn thì tội phá hoại tư nhiên cắt rễ càng nhiều. 
Như trường hợp thứ trưởng Lê Hải An vừa rồi. Bình thường thì 1 sếp cỡ đó lúc nào cũng có người xúm xít chung quanh. Vậy mà khi ở tầng 8 uống cafe lại chỉ 1 mình. Phải chăng đó là áp lực cắt rễ?

1. Cội rễ
Cội rễ do Alex Haley viết. Niềm khắc khoải khôn nguôi về cội nguồn đã thôi thúc ông bỏ ra mười lăm năm để tìm lại gốc gác tổ tông.
Và kết quả cuộc tìm kiếm lâu dài ấy đã dẫn đến sự ra đời của “Cội rễ”. Chỉ hai tháng sau, gần một triệu bản đã hết ngay. Và bộ phim vô tuyến truyền hình dựng theo tác phẩm ấy đã vượt cả bộ phim nổi tiếng “Cuốn theo chiều gió” về kỷ lục người xem.
Cuốn sách ra đời như một sự kiện làm chấn động cả nước Mỹ. Đó là sự tái tạo một quá khứ, khi mà những người da đen bị bắt cóc và bị bán làm nô lệ, bị tước đoạt. “Cội rễ” đã làm dấy lên ở Mỹ, kể cả trong những người da trắng một trào lưu sôi nổi tìm lại gốc gác tổ tiên của mình.
Nó đã đánh thức ở những người da màu Mỹ nỗi niềm hoài cổ tổ tiên, và ý thức đó từ nay sẽ không bao giờ tắt trong họ.
Haley đã bỏ ra mười lăm năm trời mò mẫm trong hầu hết các thư viện, kho lưu trữ tư liệu khắp nước Mỹ, từ bang này sang bang khác, để cuối cùng tìm đến tận làng Jufure hẻo lánh của Zambia (châu Phi), nơi cách đây hơn 230 năm, Kunta Kinte, ông tổ 7 đời của tác giả đã bị bắt xuống con tàu buôn nô lệ da đen chở sang Mỹ. 

Với “Cội rễ” có thể nói Alex Haley đã dựng một tượng đài cho nỗi đau hàng thế kỷ của bao thế hệ người Phi bị trốc rễ, tìm lại gốc rễ của mình.

(http://www.sachhay.org/sach/ChiTiet/5744/coi-re)

Quan trọng hơn, với ý thức cội nguồn mạnh mẽ như vậy là nguồn sáng cho nền văn hóa da màu. Họ đã gìn giữ và phát triển dòng nhạc Jazz, nhạc Phúc âm trở nên nổi tiếng và lan đi khắp thế giới.

Giờ nhìn lại VN, ca nhạc dân tộc từ chèo, quan họ, nhã nhạc cung đình, cải lương dần phôi pha nhỉ. Không biết bao giờ người Việt chợt nhớ rồi khám phá lại cội rễ của mình.  

Chùa và nhà vườn Huế

10.03.21

Con đường nam tiến 

 Từ Thanh hóa chúa Nguyễn hoàng đã làm nên con đường nam tiến ngoạn mục, mở rộng bờ cõi VN lên như ngày nay. Vậy quê hương nhà chúa có gì, kinh đô Huế có những công trình nào, vùng ngũ Quảng đóng vai trò thế nào trong công cuộc Nam tiến. Thiết nghĩ ngày nay chúng ta cần làm rõ lại hành trình này, con đường nam tiến này để hiểu rõ hơn về những giá trị cha ông đã tạo dựng để chúng ta xây đắp thêm. 

Sau 2 năm covid ngành du lịch bị ảnh hưởng nặng nề. 1 trong những cách phục hồi du lịch là tái dựng lại con đường nam tiến di sản này nhằm kết nối các giá trị lịch sử như Thanh hóa là điểm khởi đầu, Huế là trung tâm và ngũ Quảng như năm cánh hoa nâng đỡ. 

 Trước khi giới thiệu vùng quê chúa Nguyễn xin giới thiệu về cố đô Huế

16.12
Tỉnh Thừa Thiên Huế xác định sẽ xây dựng và phát triển TP Huế trở thành đô thị di sản - thành phố trực thuộc Trung ương theo hướng "Di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường".

(https://vnexpress.net/thoi-su/dien-mao-tp-hue-khi-mo-rong-3988099.html)

Thực ra 3 ý đầu là đủ, nhưng truyền thống vẽ rắn thêm chân nên thêm cho đủ 5

Để làm điều đó, Huế dự tính mở rộng gấp 5. Ý đồ rất rõ là lấy quỹ đất để phục vụ bảo tồn, phục dựng di sản đây. Ý kiến này đương nhiên là thắng thế ở VN. Nhưng đổi đất lấy cơ sở hạ tầng sẽ dẫn tới vô số hệ lụy, cứ nhìn các địa phương đi trước như TP.HCM, Khánh hòa, Đà nẵng... thì thấy.

Một hướng khác đa dạng và an toàn hơn là thành lập quỹ di sản, gọi vốn trong và ngoài nước.

Nói tới di sản là nói tới con người, vậy cần định hướng về giáo dục, y tế. Tôi nhớ không lầm là Huế trước 1975 là trung tâm y tế, giáo dục. Phát triển lại được cũng là 1 cách bảo tồn. Đừng như Vinh, thời Pháp là 1 trung tâm công nghiệp của miền trung. Giờ mất hẳn, chả lấy lại được.

Và 1 nét khác biệt của Huế mà có lẽ hiếm thấy. Đó là tại Huế thời Nguyễn Nho giáo phát triển song song với Phật giáo chớ không như lẽ thường là Nho lên Phật xuống.

Vậy di sản không chỉ có kiến trúc vật chất mà còn phải có hồn cốt của di sản, đối với Huế chính là tôn giáo.
Quanh đây có những cố đô bảo tồn rất đẹp như Kyoto Gyeongju sao không học tập họ.

6. Em ở xứ Chàm mây trắng lắm 

Anh có bao giờ thôi nhớ thương 

Đi du lịch bao giờ bạn cũng muốn thăm được những cảnh đẹp và thường không được như ý. Điều này do sự cưỡi ngựa xem hoa mà ra. Xin chia sẻ 1 số kinh nghiệm:

- Tìm hiểu trước những địa điểm chùa, nhà vườn mà mình tính đi

- Có đủ thời gian, đừng vội vàng

- Đi với bạn cùng sở thích, nếu bạn rành rẽ càng tốt

- Khám phá những nét tổng thể như lịch sử, văn hóa, con người, kiến trúc, sự tích...

- Tìm hiểu kỹ hơn về những nét, khía cạnh mình thích. So sánh nó với những nơi khác

- Tham quan với sự thơ thới, vui vẻ

5. Rú chá

Cách Huế chừng 15 km bên bờ phá Tam giang. Tới mới biết rú đây nghĩa là em của rừng: rừng rú ngoài nghĩ rú đồi.

Tới Rú chá mong nhìn thấy lá vàng mùa thu mà anh đi rừng chưa thay lá, anh về rừng lá trút mất tiêu nhưng bù lại rừng giống như bắc Âu mùa tuyết 

Lên trên tháp nhìn cảnh phá Tam giang

Đường vô xưa rễ cây đan vấn vít khó đi, nay làm đường xi măng, tiện cho khách du lịch và nuôi tôm nhưng đánh mất vẻ hoang sơ

Rừng đẹp nhưng rác bắt đầu nhiều. Sao không thu phí ít nhất cho đủ cho dọn rác. Kiểu này nuôi tôm thắng thế du lịch 

................

4. Chùa Huyền không sơn thượng: địa điểm du lịch tâm linh với 2 khu vực thiền định
Thường chùa là nơi thích hợp cho việc thiền định. Nền kinh tế thị trường tạo nên các tiện nghi vật chất tối ưu cho nhân loại, đồng thời nó mang đến không biết bao nhiêu căn bệnh và hiểm họa về tinh thần, tác động đến toàn bộ tâm sinh lý của con người mà không có thuốc thang nào có thể chữa trị được. 
Thiền định và thiền tuệ giúp con người ổn định tâm sinh lý, điều hòa âm dương thủy hỏa (tâm bình, khí hòa), làm lắng dịu, tiêu tan phiền lụy, đau khổ và mọi căn bệnh nguy khốn của thời đại.
Nơi đây, núi rừng bao bọc – có chừng 22 ha thông nhựa (chương trình PAM), chùa tự ươm trồng 20ha keo lá tràm, keo tai tượng, keo lai; và chừng 5 – 7 ha là giữ lại cây rừng tự nhiên rất phong phú chủng loại; nhiều dáng cây và nhiều sắc lá đan xen khá ngoạn mục. Bên trong có một thung lũng, được gọi là “thung lũng treo”, rộng chừng 3,7 ha – dành cho không gian chùa viện và vườn cảnh. Nhờ cây rừng trồng, cây rừng tự nhiên và lớp cây thực bì che phủ đất; lại còn nhờ có 5 hồ nước – gần 1ha – điều hòa khí hậu nên rừng cảnh luôn luôn xanh tươi, ôn hòa, dễ chịu… Mùa đông, bao giờ cũng lạnh hơn Huế chừng 2-3oC; mùa hè, lúc nóng nhất cũng chỉ có 34-35oC. 
Nhờ đặc điểm sinh thái ấy nên hệ thực vật và hệ động vật được duy trì gần với tự nhiên. Bây giờ, cây rừng đã khép tán, màu xanh bạt ngàn, tàn cao bóng lớn – tạo nên một môi trường thiên nhiên mát mẻ và trong lành. Như vậy khu rừng rất thích hợp cho việc thiền định.

Đắm mình trong âm thanh dịu ngọt của rừng núi, sự thực tập nổi tiếng được biết như là “tắm núi rừng,” là hiệu quả thấy được đối với sự thư giãn hơn là sử dụng ứng dụng thiền, theo một nghiên cứu mới được hỗ trợ bởi tổ chức National Trust của Anh Quốc cho thấy.
Theo các kết quả của nghiên cứu, đã đo lường các lần phản ứng và những đáp ứng hành vi tiếp theo với kích thích cảm giác, hòa mình vào âm thanh của thiên nhiên rừng núi đưa đến kết quả cải thiện đáng kể trong việc thư giãn, với 30% gia tăng cảm giác thư giãn trong số những người tham gia cuộc nghiên cứu, so với không có thay đổi nào đối những người nghe ứng dụng thiền có tiếng.
“Tiếng giòn của cành cây gãy dưới chân. Tiếng chim hót trên cành. Tiếng xào xạc của cây cối trong gió. Tiếng núi rừng đã được chứng minh là có ảnh hưởng trực tiếp đến phúc lợi của chúng ta, làm cho chúng ta thêm thư giãn,” theo National Trust cho biết trong thông báo về nghiên cứu.
Nguyễn Trãi từng ngồi thiền ở Côn sơn:
Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn...

Khu vực thiền thứ 2 chính là nhà chùa. Chùa theo phái Nam tông với lối kiến trúc lai giữa đình và nhà rường, đơn giản và mới, không giống như chùa cổ Từ hiếu

và còn hơi giống kiến trúc Nhật

Trong chùa chính chỉ thờ Phật tổ Như lai chớ không bài trí hàng hàng lớp lớp tượng như chùa ngoài bắc

Việc thờ đơn giản giúp cho chính điện chứa được đông đảo thiện nam tín nữ.

Điểm đặc biệt nữa là câu đối, hoành phi, bảng đều ghi chữ Việt nhưng hơi khó đọc vì viết theo lối phạn vì trụ trì là người hay chữ

nên vẫn phải ghi ra chữ Việt thường

Và điều khác biệt nữa chùa không hề có hòm công đức mà nhận tài trợ theo mô hình sinh hoạt văn hóa nghệ thuật (ngoại viện) và sinh hoạt tâm linh tu chứng (nội viện).

Và như vậy Huyền không sơn thượng hướng tới mô hình du lịch tâm linh, thiền viện cho các tổ chức và cá nhân có nhu cầu xả stress nhờ việc thiết kế được 1 địa điểm 2 tầng thiền định.

 3. Nhà vườn An hiên
Nhà vườn An hiên nằm ở Kim long. Kim long là nơi tập trung nhiều nhà vườn nhất ở Huế hiện nay (khoảng 800 với diện tích từ 1k đến 8k m2 và 65 nhà rường).
Kim long gần như là 1 cù lao với sông Hương, sông Kim long và Bạch yến bồi đắp phù sa nên đất rất màu mỡ. Xưa vua nhà Nguyễn chọn đất này làm nơi ở cho hoàng tộc và các quan nên nơi ở rất rộng rãi.

Đất màu mỡ, người thanh lịch nên vùng này nổi tiếng nhiều gái đẹp:
Kim long có gái mỹ miều
Trẫm thương trẫm nhớ trẫm liều trẫm đi
Trước khi tới An hiên chúng tôi ghé Phú mộng, con đường cổ xưa với nhà vườn 2 bên đường.

(đường Phú mộng)

Dọc đường nhiều nhà vườn đã mở quán nhậu, homestay...nhà vườn chúng tôi ghé của cựu CT phường rộng 1.8k m2 mở quán cafe Highland và quán nhậu choán gần hết đất vườn xưa. Ông cho biết nhà bên đường 1.4k m2 vừa bán 8 tỷ cho khách HN, giờ đất cao giá nên không còn hàng chè tàu làm hàng rào vườn nữa.
Thu nhập của nhà vườn cũng là vấn đề khó nghĩ trong bảo tồn nhà vườn, ham quá thì như vườn phố, giữ nguyên thì đói tốn nác rác nhà.
Vườn An hiên nằm ngay trên bờ sông Hương rộng chừng 4.5k m2. Theo nhiều tài liệu, An Hiên đã trải qua nhiều chủ nhân, kể từ thời công chúa thứ 18 con vua Dục Đức và các hoàng thân, giới thượng lưu thì bà Đào Thị Xuân Yến là người gắn bó lâu đời với với mảnh vườn này. Đồng thời, bà cũng chính là người chăm sóc, giữ gìn cẩn thận toàn vẹn kiến trúc cũng như các loài cây nơi đây mãi đến khi bà qua đời.

(nhà vườn nhìn ra sông Hương)

Cổng nhà vườn định danh phận chủ nhân, cổng càng đẹp, càng uy nghiêm thì thân phận càng cao. Cổng chính là đầu rồng trong bố cục trục dọc của nhà vườn theo dáng con rồng: cao-thấp-cao-thấp

Cổng An hiên cổ kính với lối vô lát gạch tàu ở vị thế cao. Chúng ta chú ý trục dọc chia vườn làm 2 phần cân xứng. Theo chiều sâu thì nhà vườn cũng được chia làm 3 phần tiền, trung, hậu cân xứng.
(Ở Huế không thấy mô hình tứ hợp viên, có lẽ do đất không đủ rộng)
Lối vào đáng lẽ lót gạch tàu thì chủ mới thay bằng đá xanh, sái cách. 

(Đường vô ở vị thế thấp)

Đường chính dẫn tới bình phong xây. Bình phong thường xây, có khi bằng đá, hoặc hòn non bộ, thậm chí bằng chè tàu

Bình phong xây thấp, theo phong thủy ngăn khí độc, năng lượng xấu xộc thẳng vô nhà. Người ngoài nhìn vô không thấy gia chủ nhưng bên trong nhìn ra vẫn thấy khác. Khách phải đi vòng sang bên mới vô được nhà. Tư thế chủ nhà ở trong vị trí phòng thủ. Có lẽ truyền thống anh hùng Núp xuất hiện từ đây chăng? 
Ở đây nhà vườn mới thu tiền vé 35k.
Bình phong này cũng tượng trưng cho núi Ngự bình.

Sau bình phong trồng bông và cây thuốc gia đình, bày đỉnh. 
Vô sau là hồ nước cạn thả sen súng tượng trưng cho sông Hương 

Vậy là kiến trúc vườn Huế mô phỏng sông Hương núi Ngự thu nhỏ. Đây là điểm khác với vườn bonsai Nhật thu nhỏ cây là đặc trưng. Còn Thanh long, bạch hổ thường ước lệ là giếng nước, khóm cây.
Có lẽ đây cũng là nguồn gốc của câu:
Sông không sâu, núi không cao
Trai thì đa trá, gái thì đa dâm
 (dài quá, dừng ở đây, hôm sau viết tiếp)

Nhà chính 3 gian 2 chái. Bên phải vuông góc với nhà chính là nhà ngang. Nhà ngang này dùng làm bếp, nơi ở người giúp việc...mới xây sau này nên không đưa hình vô đây. Bước vô nhà chính ta phải từ từ vì nhà có ngạch cửa.
Ngạch cửa ngoài tác dụng chắn bụi còn nhắc chủ nhà đi đứng khoan thai từ tốn và khách mắt nhìn xuống vừa tránh vấp vừa là tôn trọng chủ nhà.

Gian giữa trước thờ Phật, gian sau thờ ông bà. Có nhiều hoành phi, câu đối khảm xà cừ rất đẹp nhưng vì là chữ tàu nên ngó vậy chớ không hiểu nghĩa

Gian bên phải nữ ở, có bàn trang điểm cho các bà các cô

Bên tay trái là phòng cho nam, có bộ sập cẩn đá Vân nam cho các ông nằm hút thoải mái

Vậy nam tả nữ hữu tức nam bên trái gái bên phải từ đâu mà có?
Theo Tây thì tay trái dắt người đẹp, tay phải sẵn sàng tuốt kiếm chơi lại thằng nào định giành giật sàm sỡ vợ, bạn gái, con gái...
Còn phương Đông thì bắt nguồn từ thuyết âm dương. Các cụ quan niệm mọi thứ được chia 2 thành dương và âm. Dương thì mạnh mẽ, âm mềm mại ví dụ dương: mặt trời, ban ngày, nam...âm là mặt trăng, đêm, nữ...
Tới đây mọi việc có vẻ hợp lý. Chúng ta biết theo Khổng trọng nam khinh nữ nên đương nhiên cái gì tốt quân tử các cụ giành cho nam, còn phụ thuộc tiểu nhân giành cho nữ.
Ai cũng vậy thôi, được đặc quyền là vơ vào, nghiễm nhiên hưởng thụ, cấm có bỏ kể cả những ông hô to nam nữ bình quyền.
Các cụ chọn nam tay trái vì gần tim, người phương đông trọng tình nghĩa, mà tim tượng trưng cho tình cảm, gần tim là ưu tiên hơn nữ rõ ràng rồi. 
Các cụ tính khôn nhưng lại không biết toán thống kê, thuận tay trái chỉ chiếm 10% tức là thiểu số. Được quyền chọn mà lại chọn theo thiểu số là thua rồi. Cho nên đàn ông phương đông, triết lý phương đông mới mang tính âm nhiều dù do đực rựa phát triển. Vậy đó, ở đời ăn nhau là chọn quẹo trái hay quẹo phải.
Có bạn hỏi theo trục dọc thì cổng là đầu rồng, vậy đít rồng có phải là WC của nhà vườn không?
Nhà xưa thường làm WC cách xa nhà chính do mùi. Rồng là con vật linh thiêng nên wc sẽ đặt chếch phía sau, không nằm đầu hướng gió. Giờ toàn xài toilet khép kín nên không biết chuyện này mới đặt bãi rác Đa phước ngay đầu hướng gió. Thế là ôi thôi, đêm đêm ngửi mùi hương.

Nói tới vườn là phải nói tới cây cối hoa lá, vậy vườn Huế trồng cây gì nuôi con gì.
Vườn miền nam rõ ràng trồng cây ăn trái như nhãn, măng cụt, xoài, sầu riêng...để bán, tức là vườn để làm kinh tế. Khách tham quan du lịch có thể hái ăn, mua mang về. Vườn bonsai Nhật thì cây được trồng thu nhỏ kết hợp với đá, suối nhân tạo, cá koi thành cảnh quan nghệ thuật, khách tới tham quan chiêm ngưỡng, mua cây, cá, dự nghi lễ trà đạo...
Vườn Huế thì thỏa mãn chủ nhà là chính, có trồng rau để ăn hàng ngày, trồng bông để cho cúng giỗ, trồng cây ăn trái nào mà chủ nhà thích, thấy ngon...thể nào chẳng đưa ra thuyết bế quan tỏa cảng.
Như mai Huế cũng phải chọn loại ra lộc xanh mướt chớ không ngả sắc đỏ như mai Nam bộ, rồi măng cụt Huế ăn ngon cả hột nhưng nghe nói thế chơ tôi cũng chưa được ăn bao giờ

(măng cụt Huế)

Với đặc trưng vườn như thế nên khó lấy tiền từ khách du lịch. Như vườn An hiên thuộc hàng số 1 thì ngoài thu vé vào cổng 35k còn biểu diễn ca cổ Huế nhưng chỉ lấy tiền tip ngoài ra không còn sản phẩm nào bán được cho du khách.

Mỗi vườn có 1 lịch sử, 1 đặc trưng riêng, nếu không có hướng dẫn giải thích thì khách đi 1 vòng chừng 30 phút là hết. Sao không kể chuyện nhà vườn của mình in thành sách, tờ bướm, postcard...đẹp để làm kỷ niệm.
Nhật có trà đạo, Huế có trà cung đình, ẩm thực cung đình...tóm lại nhà vườn Huế cần liên kết trong tour và đa dạng hóa sản phẩm để bán được hàng, thu hút khách du lịch chớ nếu tình trạng ít khách thì sẽ rất khó bảo tồn mà dễ biến tướng.
Thời nay mọi người mới thấy khu nhà vườn Kim long là đạt tiêu chuẩn sống cao, rộng rãi, trong lành hữu tình...sau vài trăm năm thì người Việt lại có cơ hội mon men chạm tới mức tiêu chuẩn cao như thế về cuộc sống, và làn sóng đổi chủ sở hữu đang diễn ra hàng ngày.
Chắc vài năm nữa thôi kiến trúc nhà vườn Huế sẽ lan ra các địa phương khác, do nhu cầu của lớp siêu giàu ngày càng nhiều. 
Nhân nói chuyện về bđs mới nhớ tới kiến trúc nhà vườn Huế, nơi lưu giữ truyền thống của các cụ. Nhà tuân theo nguyên tắc trái Thanh long, hữu Bạch hổ. Trước cửa nhà là bình phong chắn, rồi trước là bến sông sau có thế dựa lưng và nhà quyền quí còn tuân thủ qui tắc trục dọc với cửa cổng là miệng rồng. 

Xoay qua nhìn cách bố trí nhân sự của Bao công thấy y chang. Tả hữu Trương long, Triệu hổ bình phong là võ Triển chiêu văn Công tôn sách che cho ngôi nhà Bao chửng. Bao thanh thiên lên nghiệp lớn vì trước nhà thông thương trong lành, sau lưng có thượng phương bảo kiếm làm chỗ dựa. Vậy đó, ngày xưa các cụ thiết kế hệ thống rất nhất quán và tinh vi. Trải qua vật đổi sao dời giờ con cháu không hiểu chê bai tùm lum
Như vậy bây giờ tứ trụ cũng theo truyền thống này.
Xưa làm việc chi từ xây dựng, tổ chức, dùng người...đều theo nguyên tắc âm dương, ngũ hành và thiên địa nhân. Tức là hướng tới sự cân bằng hòa hợp sinh thiện.

2. Huế buổi tối
Huế hồi trước buổi tối buồn hiu. Lần này nghĩ chả có gì chơi nên quyết định đi thuyền trên sông Hương như 1 khách du lịch chính hiệu. 
KS tôi ở gần Đập đá nên rất tiện, ra bến tòa Khâm chừng 5 phút.
Tòa Khâm đẹp thế, biểu tượng quyền lực mà Huế lại chọn làm ĐH Sư phạm, thật là đúng style Tố Hữu. Vàng thì không lụm lại đi nhặt từng tí phân rơi.
100k cho 1h thuyền rồng có ca Huế, nghe hấp dẫn. Ra thuyền mới biết không vé, khoảng 50 người ngồi ghế nhựa trên thuyền thả trôi gần cầu Tràng tiền nghe ca Huế, mà toàn tân nhạc kiểu Huế thương do ban nhạc cấp khu phố biểu diễn...không à. Có ông nào nói VN có sở trường biến những thứ cao siêu, tinh tế,...tất tần tật thành bình dân xô bồ thật đúng.

(nhạc công xinh trai phết nhỉ)

Hơi buồn cười, nhưng không sao đã có phố đi bộ vui vẻ. Thành phố giờ có phố đi bộ buổi tối thật tiện cho du khách và thanh niên Huế, xứng danh con cháu Trịnh Công Sơn, rất có khiếu nghệ thuật, ca hát.
Đầu đường là ban nhạc rock người tây

cuối đường ban nhạc người Việt nhưng hát nhạc tây

Hát rất hay nên tôi chọn chỗ ngồi và mua 1 chai huda 15k. Dần dần khách đông, mấy em bé chừng trên dưới 10 tuổi ra khiêu vũ sôi nổi. Mọi người vòng trong vòng ngoài, cho tiền...kém gì phố Tây.
Thật vui và may vì vừa về tới nhà trời đổ mưa tầm tã, mà mới 11h à.
Huế thu hút được khách Tây chính vì có những di sản hoàng cung, lăng tẩm và nghệ thuật ca hát này đây, còn khách TQ hiếm, có lẽ vì bên họ đã có Tử cấm thành.
...................



Đợt rồi ra Huế rất may gặp được đôi vợ chồng trẻ KTS xứ Huế. 2 người đã thật nhiệt tình tận tâm dẫn tôi đi thăm chùa và nhà vườn Huế.
Với 1 người ngoại đạo như tôi nếu có thăm thú mấy nơi này chủ yếu do sự tò mò là chính chớ thực ra là chuồn chuồn hớp nước vì khó thấy những cái riêng khác, độc đáo. Những cái mà thường chỉ con mắt nhà nghề mới nhận thấy và trình bày 1 cách rõ ràng ra được.

Giờ tôi thuật lại hành trình khám phá chùa và nhà vườn Huế trong tour 2 ngày để khỏi bỏ phí công mà 2 bạn đã bỏ ra làm hướng dẫn viên.

1. Chùa Từ hiếu hay còn gọi là chùa Thái giám, chùa quan hoạn

Thái giám là những người được tuyển chọn vô nội cung để hầu hạ. Gần gũi vua nên quyền lực lớn, tiền nhiều mà lại không có con nối dõi nên vua đã cho phép họ lập chùa, nhận con nuôi để có nơi thừa tự về sau.
Thái giám được tuyển từ những người có bô phận sinh dục nhỏ ẩn khiếm khuyết hoặc thiến. Những người chưa thiến tới khi dậy thì phải kiểm tra lại để quyết định xem có cần thiến hay không. Nghiêm ngặt vô cùng, giống như là rà soát bằng cấp của cán bộ lãnh đạo ngày nay vậy.
Sau khi thiến thì phải cho vô bình nhỏ cất trữ, tới kỳ kiểm tra phải trình ra và khi chết thì chôn theo để trả cho thân xác nguyên vẹn đặng luân hồi kiếp sau.
Rất nhiều hoạn quan thành công
Ví dụ như Lý Thường Kiệt, danh tướng gắn liền với Nam quốc sơn hà nam đế cư. Rồi Tào Tung là cha nuôi Tào Tháo. Nhà Nguyễn có tả quân Lê Văn Duyệt.
Tướng Hoàng ngũ phúc nhà Trịnh cũng là hoạn quan. Viết binh thư dâng chúa nên chúa cho làm tướng. Phúc lo vì chưa đánh trận bao giờ may có thầy tàu bày cho vay 1k lạng bạc tuyển dũng sĩ. Kết quả mĩ mãn, từ trận ấy ông đánh nam dẹp bắc

Chùa Từ Hiếu nằm khuất trong một rừng thông trên một vùng đồi của phường Thủy Xuân. Khuôn viên chùa rộng chừng 8 mẫu, phía trước có khe nước uốn quanh, phong cảnh thơ mộng.
Trước cổng chùa có ngôi tháp cao 3 tầng được xây dựng vào năm 1896 dùng làm nơi tàng trữ kinh tượng theo sắc chỉ của nhà vua. 

Cổng chùa được xây theo kiểu vòm cuốn, hai tầng có mái che và ngay trước con đường lát gạch để vào chánh điện là một hồ bán nguyệt trồng sen và nuôi cá cảnh. 

Cấu trúc chùa theo kiểu ba căn hai chái, trước là chính điện thờ Phật, sau là Quảng Hiếu Đường. Ở khu nhà hậu có án thờ Tả quân đô thống Lê Văn Duyệt cùng con ngựa gỗ và thanh đại đao của ông.

Hai bên sân chùa có hai lầu bia để ghi lịch sử xây dựng chùa. Chùa được xây theo kiểu chữ khẩu (口), chính điện ba căn, hai chái, phía trước thờ Phật, phía sau thờ Tổ. 

Nhà hậu là Quảng Hiếu đường, ở giữa thờ đức thánh quan, bên trái thờ hương linh phật tử tại gia, bên phải thờ các vị Thái giám..., bên tả sân hậu là Tả Lạc Thiên (nhà tăng) và bên hữu là Hữu Ái Nhật (nhà khách).
Xung quanh ngôi chùa Từ Hiếu còn có khá nhiều lăng mộ các vị phi tần của các chúa Nguyễn.

Hiện nay chùa đang được làm lại mới hoàn toàn vì nhà rường gỗ cũ bị mối mọt xuống cấp quá nhiều. Thoạt tiên chùa làm hoàn toàn bằng gỗ, sau vách gỗ hư được thay bằng gạch xưa. 

(Gạch xưa)

Nay thì thay mới toàn bộ, vậy là chùa chính kiến trúc xưa không còn mà được xây mới phỏng theo. 

(Nghệ thuật khảm sành sứ Huế)

(cái này cũng sẽ được làm mới)

Việc bảo tồn di tích đứng trước những khó khăn:
Nếu phục chế thì chi phí cao, công việc tỉ mẩn, lâu và thiếu cả thợ có tay nghề. Tuy nhiên theo tôi có lẽ tư duy xóa bài làm lại mới là quan trọng nhất. Làm mới vừa dễ vừa nhanh bóng bẩy hoành tráng hơn chùa xưa, chỉ có cái hồn là mất đi. Không biết bao giờ người VN mới bỏ được tính có mới nới cũ và biết trân trọng di tích thì tình trạng phá cũ xây nhái mới may ra chấm dứt được.

(thay mới toàn bộ)

Chùa Từ hiếu cũng nổi bật bởi những tác phẩm khảm sành sứ Huế. Những họa tiết, hình long lân được khảm giống kiểu mosaic sống động.
Nghệ thuật khảm cẩn của VN đại khái được chia thành đồ gỗ, tranh, bình, vật dụng...khảm xà cừ (cẩn ốc), tranh sơn mài cẩn vỏ trứng và khảm sành sứ Huế cho tranh trường và những họa tiết trang trí ngoài trời là 1 nét độc đáo, đẹp và chịu được mưa gió nắng nôi.
Kiến trúc chùa, lăng mộ Huế đặc biệt phù hợp với lối xây xong không bảo trì mà để mặc rêu phong cho tôn nét cổ kính của người VN (Phạm Quỳnh)

Và đây là cổng vô lăng mộ của vị hòa thượng trụ trì chùa đầu tiên. Trừ cổng chính giành cho cúng tế thì người thường đi 2 cổng bên, thấp nên khi đi vô phải cúi đầu biểu thị tôn kính người đã khuất