Phẩm giá

Thực ra, con người càng ngày càng đối xử tốt với nhau. Cách nay 30 năm, thời tôi học đại học Hàng hải thì món cảnh cáo lao động xảy như cơm bữa.
Những trường hợp nặng như dính vào chuyện hủ hóa, quan hệ với gái địa phương bị phụ huynh kiện tụng thì đuổi học như chơi.
Còn nhẹ như ăn cắp khoai, sắn (củ mỳ) do chính mình trồng thì nhận án kỷ luật chăn bò, hoặc đủn xe bò thì đương nhiên.
* Ăn cắp khoai chính mình trồng: xưa học phải tăng gia sản xuất cứu đói nên lớp nào, trường nào cũng nhận đất ngoại thành để trồng khoai lang khoai mỳ, nuôi heo nuôi gà tự túc một phần lương thực. Trồng, nuôi rồi phải canh. Canh mà đói thì táy máy, vô phúc cho chú nào bị bắt.
* Xe bò: thực ra nói thế cũng chưa đúng mà chính xác là xe cải tiến. Nó đây:
 
Một hôm chợt thấy trò kéo thầy đẩy xe cải tiến.
Trò là thằng học cùng khoa, sau tôi một khóa. Còn thầy - tên Kỳ, tôi cũng quen dạy môn máy xếp dỡ.
Trò ăn trộm củ mỳ bị kỷ luật, còn thầy không biết bị kỷ luật vì vụ gì.
Thầy cũng già rồi và là một trong những thầy hiếm hoi chứng minh môn học của ông dễ ẹt và còn nói chúng mày dân kinh tế, chỉ cần biết nguyên tắc. Ra đời sẽ học nhiều, đại học chỉ là nơi học cách suy nghĩ, làm việc có phương pháp. 
Ngược hẳn với số đông thầy bấy giờ.
Thấy tôi chào lo lắng, thầy cười nói 
"Không sao đâu cháu, chuyện vặt ấy mà, có mấy tháng thôi"
Thú thực khi đó tôi cũng chưa hiểu thầy.