Khi nào nhất quán hại bạn (5)

Dạo 78 cảng Hải phòng hàng hóa ùn ứ không bốc dỡ kịp, nạn trộm cắp như rươi. Trước tình hình đó tướng Đinh đức thiện sang làm bộ trưởng bộ giao thông vận tải quyết định đưa bộ đội vô làm xếp dỡ, bảo vệ cảng. Quân đội dạo đó uy tín lắm. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua mà. Tư duy vậy là rất nhất quán và hợp lý trong bối cảnh trước người hoa làm công nhân bốc xếp trong cảng là chính, nay họ đi hết nên hết người làm.
Nhưng bộ đội không quen việc, năng suất rất thấp mà nạn trộm cắp vẫn cao dù có cả Đinh trọng lịch hi sinh khi bắt trộm được phong anh hùng, sau còn cháy cả kho hàng khói bốc mấy ngày đêm. Sau người hp được mua vải cháy để may đồ. Hàng vẫn ùn ứ mà tàu nước ngoài đòi nộp phí bảo hiểm vì quân sự hóa cảng. Thật là lợi bất cập hại

#5. Tâm lý nhất quán trong tư duy (Commitment & consistency tendency)
@Ngài Munger: “Bộ não của loài người chúng ta được lập trình để ngại thay đổi. Chúng ta thấy điều này cực kỳ phổ biến trong thói quen của con người, kể cả thói quen tốt lẫn thói quen hủy hoại.

Rất hiếm người có thể tự liệt kê những thói quen xấu của mình ra và tự hào rằng mình đã tiêu diệt được nó – thậm chí một số người còn không thể nhận ra chúng. Và như thế, nhiều người dần chấp nhận các thói quen của mình như số phận, rồi từ bỏ việc thay đổi.

Một quy tắc ở đây để giải quyết lại một lần nữa đến từ lời khuyên của ngài Benjamin Franklin trong quyển Poor Richard’s Almanack: 

“Một tấc phòng ngừa còn hơn một tấn để chữa trị (one ounce of prevention is worth a pound of cure)”.
Với tâm lý nhất quán trong tư duy, việc ta đề phòng các thói quen hủy hoại như cờ bạc, rượu chè, thuốc sách, ngoại tình, trễ hẹn, tiêu pha, lười biếng, trì hoãn … có lợi hơn rất nhiều với việc phải chữa trị thứ thói quen “xiềng xích” trói buộc ta.

Từ nhiều nghiên cứu khác nữa cộng lại, ông mới kết luận rằng não loài người cũng giống trứng loài người vậy (the human mind is a lot like the human egg).
Khi một con tinh trùng đi vào bên trong trứng, mọi cánh cửa tự động đóng lại, ngăn tất cả các con khác đi vào. Não ta cũng hoạt động với cơ chế chẳng khác gì như thế.
Một ý tưởng ta cho là hay, từng hoạt động tốt trong quá khứ, đột nhiên gặp ý tưởng khác hay hơn, hoặc ý tưởng tốt cũ của ta đã lạc hậu – óc ta vẫn tự động “đóng lại” lạ thường!

Có thể nói, người mà nghĩ ra liệu pháp hay nhất cho xu hướng tâm lý này là Charles Darwin. Ông tự rèn luyện cho ông cái thói quen khách quan: tìm kiếm mạnh mẽ (intensively) những bằng chứng chống lại các lập luận trước của ông – đặc biệt khi lập luận của ông cảm thấy rất hay.
Ông chính là minh chứng của việc lợi dụng bẫy tâm lý của con người để hình thành nên một trong những bộ óc vĩ đại nhất lịch sử...

Trent Hamm:
Điều này theo sát với xu hướng tránh nghi ngờ từ phía trên. Khi chúng ta đã đưa ra một quyết định cụ thể một lần, chúng ta thường buộc phải lặp lại nó thay vì nghi ngờ rằng chúng ta đã đưa ra quyết định đúng đắn ngay từ đầu.

Điều này có xu hướng bật lên bất cứ khi nào chúng ta thấy mình trong một lối mòn trong cuộc sống. Chúng ta tiếp tục làm những điều tương tự và làm theo những thói quen giống nhau, nhưng chúng ta hiếm khi ngồi xuống và thực sự đặt câu hỏi cho hầu hết chúng.
Chúng ta thường chỉ đặt câu hỏi về những thói quen và thói quen tiêu cực nhất mà chúng ta tuân theo. 

Chúng ta mua những thứ tương tự tại cửa hàng mà không cần suy nghĩ lại xem chúng tôi có mua đúng phiên bản hay thậm chí liệu chúng ta có thực sự cần phải mua hàng không.
Chúng ta giữ niềm tin chính trị tương tự mặc dù thế giới xung quanh chúng ta có thể đang thay đổi.

Biện pháp tốt nhất chống lại điều này mà tôi đã tìm thấy là ngăn chặn bản thân khi tôi làm điều gì đó rất bình thường và tự hỏi tại sao chính xác tôi đang làm điều này hoặc tại sao tôi tin điều đặc biệt này.
Tại sao tôi mua mặt hàng đặc biệt này tại cửa hàng tạp hóa? Tại sao tôi làm các món ăn theo cách này? Đừng chỉ cho rằng đó là điều đúng đắn vì bạn luôn làm theo cách đó.
Thay vào đó, hãy thử tìm hiểu xem liệu nó có thực sự giải quyết được vấn đề hay không và liệu có thực sự là một giải pháp tốt cho vấn đề đó hay không.
Tôi làm điều này khá thường xuyên và tôi thực sự có một lời nhắc trên điện thoại của tôi tắt mỗi ngày một lần vào giữa buổi chiều hỏi tôi tại sao tôi đang làm những gì tôi đang làm ngay bây giờ.

Tuấn Anh:

Trái với quan niệm của số đông là liền mạch, nhất quán là 1 thói quen tốt giống như tập Thái cực quyền động tác liên miên bất tuyệt vậy. 

Tiếc rằng thực tế cuộc sống đôi không giống dòng nước mà nó có thể, bốc hơi, đóng băng...nên lối sống nhu nhuyễn nhịn của Á đông thực sự nhiều khi mang tới những khổ đau, chịu đựng quá mức cần thiết.

Đây cũng là nguyên nhân cứ lễ tết là kẹt xe vì mặc định lễ là về quê, lễ là đi gây ra. Ai cũng nghĩ như thế và khi thực tại trở thành bức tường thì ta-kiên định húc đầu vào đá, hay giống như Dã tràng xưa nhọc nhằn mà chẳng nên công cán gì.
Vậy nên mới rõ chuyện khuyên giải, tư vấn là vô ích, chỉ có đời dạy mới sáng mắt